بررسی الگوی بیان ژن های پروتیین ریبوزومی l3 تحت آلودگی بلایت فوزاریومی سنبله در گندم

چکیده بلایت فوزاریومی سنبله در گندم که توسط قارچ f. graminearum ایجاد می شود، در مناطق مرطوب و نیمه مرطوب جهان از نظر اقتصادی به عنوان یک بیماری مهم گندم بشمار می آید. این بیماری نه تنها باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه بلکه کیفیت دانه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. دی اکسی نیوالنول (don) یکی از مهمترین سم های تولید شده توسط قارچ در دانه های آلوده می باشد که برای سلامت انسان و دام مضر می باشد. don به عنوان عامل بیماری زا از طریق مهار سنتز پروتیین های یوکاریوتی میزبان فعالیت می کنند. جایگاه عمل don زیر واحد s60 پروتیین ریبوزومی l3 rpl3)) می باشد. تغییرات نقطه ای در اسید آمینه های پروتیین ریبوزومی l3 rpl3))در مخمر باعث ایجاد مقاومت به don شده است. همانند سایر پروتیین های ریبوزومی، توالی rpl3 به میزان بالایی در موجودات یوکاریوت حفاظت شده است. به دلیل هگزاپولویید بودن گندم نان, شش ژن همولوگ rpl3 در آن وجود دارد؛ سه ژن هومیولوگ از دو نوع rpl3a و rpl3b. توالی یابی ژن های کد کننده rpl3 نشان داده است که هیچ تفاوتی میان توالی اسید آمینه ای رقم حساس و مقاوم گندم وجود ندارد. هدف اصلی از این تحقیق تشخیص تغییرات احتمالی ایجاد شده در سطح رونوشت ژن های rpl3 (انواع a و b) تحت تنش fhb در گندم است. بدین منظور، از خوشه های آلوده به قارچ بیماری زا و غیر آلوده سه رقم sumai3 (مقاوم)، ،frontana (نیمه مقاوم) و فلات (حساس) در بازه های زمانی 1، 3 و 7 روز بعد از آلودگی استخراج rna انجام شد. آزمون های rt-pcr نیمه کمی و کمی همراه با آغازگرهای اختصاصی ژن rpl3 (انواع a و b) برای تشخیص تفاوت در سطح رونوشت این ژن ها بین ارقام حساس و مقاوم انجام گرفت. اطلاعات به دست آمده کاهش در سطح بیان ژن گیاه آلوده نسبت به غیرآلوده در ارقام sumai3 و falat طی 24 ساعت اولیه بعد از آلودگی را نشان می دهد و افزایش در سطح بیان ژن در بازه زمانی 7 روز پس از آلودگی گیاه آلوده نسبت به غیرآلوده در رقم frontana را نشان می دهد. واژگان کلیدی: گندم، بلایت فوزاریومی گندم، دی اکسی نیوالنول، پروتیین ریبوزومی l3، آزمون های کمی و نیمه کمی